Mới đây, Thanh tra Chính phủ kết luận, quy định bố trí 20% quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội tại dự án khu đô thị du lịch biển Phan Thiết (TP Phan Thiết, Bình Thuận) đã bị bỏ qua, thay vào đó là hoán đổi thành khu đất thương mại.
Theo Thanh tra Chính phủ, Bình Thuận phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ 1/500 không bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội trong phạm vi dự án là chưa đúng quy định.
Cho dù chính quyền tỉnh này đã hoán đổi hai khu đất khác có tổng diện tích tương đương (8,57ha) để xây dựng nhà ở xã hội, đồng thời cho phép chủ đầu tư nộp khoản tiền tương đương giá trị quỹ đất cho Nhà nước thì vẫn chưa phù hợp theo quy định.
Lý do là việc nộp tiền quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội chỉ áp dụng đối với các dự án phát triển nhà thương mại, đầu tư phát triển đô thị có quy mô dưới 10ha, trong khi dự án trên có quy mô hơn 62ha.
Không chỉ riêng Bình Thuận, thực tế tại các thành phố lớn tình trạng quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội tại các dự án trên 10ha cũng "bốc hơi" một cách bí ẩn. Điển hình là TP.Hà Nội, theo tính toán từ năm 2016 đến nay sẽ có khoảng 2,8 triệu m2 NƠXH sẽ được hình thành. Tuy nhiên, hiện nay Hà Nội mới chỉ có 526.000 m2 NƠXH - chưa đạt mức 1/5 diện tích theo quy định.
Trao đổi với Đất Việt về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, quỹ đất 20% dành cho NƠXH tại các dự án trên 10ha bị sử dụng sai mục đích hoặc bị ngó lơ đang là một thực tế tại nhiều tỉnh, thành phố.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Trần Nam - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nói thẳng: "Một số địa phương đang làm không đúng quy định của luật, Nghị định của Chính phủ theo 3 cách:
Một là không phê duyệt quy hoạch dành 20% diện tích để xây nhà ở xã hội tại các dự án;
Hai là có phê duyệt nhưng phê duyệt ở các góc khuất, khó đền bù giải phóng mặt bằng hoặc bãi tha ma…tại đó các doanh nghiệp làm nhà ở thương mại trước, còn phần làm nhà ở xã hội thì lờ đi không làm;
Ba là có quy hoạch, có giải phóng, có đất nhưng địa phương có biểu hiện "ngâm tôm", giấu, không phân cho chủ đầu tư nào rồi để lâu cho quên đi, sau đó thành phố chuyển đổi và cấp cho chủ đầu tư khác làm nhà ở thương mại".
Ở một góc nhìn khác, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, cùng một khu đất nhưng nếu xây nhà thương mại thì doanh nghiệp sẽ có lợi nhuận cao hơn NƠXH.
Điều này bắt nguồn từ quy định chủ đầu tư NƠXH chỉ được hưởng lợi nhuận 10%. Trong khi, nguồn vốn phát triển NƠXH lại ngày càng khó khăn. Chính vì thế, hiện nay nhiều doanh nghiệp hiện nay cũng không mặt mà với những dự án NƠXH.
Trước thực tế trên ông Nguyễn Văn Đính đề xuất, để có thể đảm bảo quỹ đất dành cho NƠXH được sử dụng đúng quy định, hiệu quả, và đúng với mục tiêu mà nhà nước đề ra, phương án tốt nhất là nhà nước nên thu hồi lại quỹ đất này.
"Nếu anh (chủ đầu tư) không làm được theo đúng quy định thì phải bàn giao lại quỹ đất 20% dành cho NƠXH lại cho tôi (nhà nước). Tôi có thể mang ra đấu thầu, kêu gọi chủ đầu tư khác có năng lực để sử dụng quỹ đất này một cách hiệu quả, phù hợp với nhu cầu của thị trường. Kiên quyết không để quỹ đất dành cho NƠXH bị hoang hóa hoặc bị chủ đầu tư lợi dụng, chuyển đổi mục đích sử dụng nhằm trục lợi", ông Đính nhấn mạnh.
Trong khi đó, ông Nguyễn Trần Nam đề nghị, cơ quan chức năng cần vào cuộc thanh tra từng địa phương, chủ đầu tư dự án bất động sản trong việc thực hiện theo Nghị định Phát triển và quản lý nhà ở xã hội, các dự án nhà ở, khu đô thị mới.
Với những dự án sai trái, cần phải được xử lý nghiêm trước khi có những quy định mới đưa ra để đảm bảo chỗ ở cho người có thu nhập thấp.
