Dự án khu dân cư (KDC) Hòa Lân (phường Thuận Giao, thị xã Thuận An, Bình Dương) do Công ty TNHH - SXTM Thiên Phú (Công ty Thiên Phú) làm chủ đầu tư có tổng diện tích 490.765 m2 (218.964,7 m2 đất nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, và 246.853,1 m2 đất nhà nước giao không thu tiền tiền sử dụng đất).
Công ty Thiên Phú thế chấp dự án này tại Chi nhánh Chợ lớn - Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank Chợ Lớn) để thực hiện gói vay 1.100 tỷ đồng. Do có khó khăn trong kinh doanh, Công ty Thiên Phú đã giao tài sản để ngân hàng xử lý thu hồi nợ.
Chưa phải chủ đầu tư, Kim Oanh đã thế chấp hợp đồng trúng đấu giá KDC Hòa Lân cho OCB
Ngày 17/6/2015, Agribank Chợ Lớn và Công ty CP Dịch vụ đấu giá Nam Sài Gòn (150 đường số 9, KP1, P. Tân Phú, Q.7, TP Hồ Chí Minh) ký Hợp đồng 10/2915/ĐGNSG, bán đấu giá toàn bộ quyền sử dụng đất thuộc dự án KDC Hòa Lân với giá khởi điểm 1.467,7 tỷ đồng.
Tại phiên đấu giá lần thứ 12 (kéo dài từ ngày 09/7/2015 đến 25/5/2017) Công ty A Đông Hải (nay là Công ty Kim Oanh) đấu giá thành với giá là 1.353 tỷ đồng sau khi giá khởi điểm đã bị giảm chỉ còn 963 tỷ đồng.
Tuy nhiên, vụ đấu giá này được cho là có nhiều “uẩn khúc”, có dấu hiệu trúng đấu giá trái pháp luật. Công ty Thiên Phú đã có đơn tố cáo, khởi kiện ra tòa án đề nghị hủy hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá…và Thanh tra Bộ Tư pháp đã vào cuộc.
Vi phạm trong đấu giá, lộ diện nhóm lợi ích?
Ngày 24/12/2018 Thanh tra Bộ Tư pháp có Kết luận số 62/Kl – TTr về những sai phạm trong quá trình bán đấu giá nêu trên. Thanh tra Bộ Tư pháp đã chỉ rõ từ khi bán đấu giá tài sản đến nay (ngày ra KLTT), Công ty Kim Oanh đã 4 lần vi phạm cam kết về thời hạn thanh toán và nghĩa vụ thanh toán đấu giá trong một thời gian dài…
Tuy nhiên, khi Công ty Thiên Phú kiểm tra lại thì nhận thấy việc tổ chức đấu giá này có rất nhiều vi phạm pháp luật, như: Vi phạm khoản 2 Điều 109 Luật đất đai 2003 (thuộc khoản 2 Điều 173 Luật đất đai 2013) khi thế chấp, định giá và ký hợp đồng bán đấu giá, tổ chức bán đấu giá và công chứng hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá số 01-10/2017/HĐMBTSBĐG với 246.853,1m2 đất nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất (giá định giá tài sản thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường, thậm chí thấp hơn rát nhiều so với khung giá đất do Nhà nước ban hành, gây thất thoát cho việc thu nợ của ngân hàng, giúp đơn vị trúng đấu giá trục lợi); dùng chứng thư thẩm định giá hết hiệu lực để bán đấu giá; vi phạm Quy chế đấu giá và Luật Đấu giá; không niêm yết bán đấu giá tài sản theo quy định; ký hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá tại Văn phòng công chứng khi đơn vị trúng đấu giá chưa trả hết tiền trúng đấu giá theo quy chế và theo cam kết tại Biên bản bán đấu giá thành ngày 25/5/2017, vi phạm trình tự thủ tục ký hợp đồng mua bán tài sản theo hướng dẫn của Sở Tư pháp tỉnh Bình Dương (được đăng công khai trên trang tin điện tử của Sở Tư Pháp)…
Nghiêm trọng hơn là việc tổ chức đấu giá này có dấu hiệu thông đồng, liên minh tạo thành nhóm lợi ích tham nhũng – lợi ích nhóm giữa Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh - Agribank Chợ Lớn – Công ty CP Đấu giá Nam Sài Gòn. Cụ thể, ông Nguyễn Việt Hưng (là em vợ ông Phạm Đăng Bộ, Giám đốc Agribank Chợ Lớn) với tư cách là Phó trưởng phòng hành chính nhân sự, Trưởng phòng Pháp chế, thành viên Hội đồng tín dụng, Ủy viên Hội đồng xử lý tài sản tại Agribank Chợ Lớn đứng ra thành lập Công ty CP Đấu giá Nam Sài Gòn để “phối hợp” cùng Agribank Chợ Lớn tổ chức bán đấu giá dự án đất của Công ty Thiên Phú (ông Hưng góp 76% vốn điều lệ vào Công ty CP Đấu giá Nam Sài Gòn và là cổ đông sáng lập công ty đấu giá này). Công ty Thiên Phú đã gửi đơn tố cáo có dấu hiệu tội phạm hình sự về tội: Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ đối với ông Phạm Đăng Bộ, ông Nguyễn Việt Hưng.
Chưa phải là chủ...đã mang tài sản thế chấp
Ngày 3/4/2020, trả lời Tòa án Nhân dân quận 7, TP Hồ Chí Minh về thông tin dự án KDC Hòa Lân, UBND tỉnh Bình Dương khẳng định: “Đến thời điểm hiện nay Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh chưa được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đối với 490.765,1 m2 đất thuộc dự án khu dân cư Hòa Lân. Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương đã có công văn số 2351/SXD-QLN ngày 17/7/2018 và Công văn số 3225/SXD-QLN ngày 25/9/2018 gửi UBND tỉnh Bình Dương và Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh khẳng định: “UBND tỉnh Bình Dương chưa có căn cứ để công nhận Công ty Kim Oanh là Chủ đầu tư dự án vì Công ty Kim Oanh chưa thanh toán hết số tiền trúng đấu giá? Chưa được bàn giao tài sản bán đấu giá là quyền sử dụng đất khu đất thuộc dự án khu dân cư Hòa Lân theo Khoản 2, Điều 18, Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ”.
Sau khi trúng đấu giá, Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh vi phạm nghĩa vụ thanh toán đến 4 lần và phải trả nhỏ giọt, lắt nhắt (từ ngày 25/5/2017 – 15/3/2019 tức gần 22 tháng sau mới trả đủ), cho thấy Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh không có đủ năng lực tài chính để bảo đảm việc sử dụng đất theo đúng tiến độ của dự án đầu tư (quy định tại khoản 3 Điều 58 Luật đất đai năm 2013); chưa được UBND tỉnh Bình Dương quyết định giao đất (quy định tại khoản 1 Điều 59 Luật Đất đai năm 2013).
Được biết, ngày 15/3/2019, TAND quận 7, TP Hồ Chí Minh đã có Quyết định số 01/2019/QĐ–BPKCTT về việc quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Cấm dịch chuyển về tài sản đối với tài sản đang tranh chấp đối với quyền sử dụng đất thuộc dự án KDC Hòa Lân tại phường Thuận Giao, thị xã Thuận An, tổng diện tích 490.765,1 m2. Hiện nay TAND quận 7 vẫn chưa có văn bản nào khác thay thế quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.
Tuy nhiên, theo thông tin chúng tôi có được thì ngày 7/2/2020 bằng Hợp đồng số 0073.06/2020/BĐ, Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh đã thế chấp cho OCB toàn bộ quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán tài sản đấu giá Số 01-10/2017/HĐMBTSBĐG ngày 1/7/2017 bao gồm cả các phụ lục, văn bản sửa đổi, bổ sung của hợp đồng mua bán. Cụ thể là tất cả các quyền nhận tiền từ hợp đồng, quyền đòi nợ, quyền được nhận tiền bảo hiểm, quyền nhận các khoản tiền bồi thường phạt vi phạm,… và tất cả các quyền và lợi ích phát sinh từ tài sản thế chấp nêu trên cũng thuộc tài sản thế chấp…
Như vậy về pháp lý Công ty Kim Oanh TP Hồ Chí Minh chưa chính thức là chủ đầu tư dự án KDC Hòa Lân nhưng đã mang “quyền lợi” phát sinh từ dự án này thế chấp vay vốn tại OCB. Điều này đã khiến dư luận hết sức quan tâm.
