Sản xuất tiêu hữu cơ theo tiêu chuẩn organic đòi hỏi quy trình kỹ thuật khắt khe, khác hẳn với tập quán canh tác truyền thống. Điều này cũng không hề đơn giản và trên địa bàn Đăk Nông vẫn còn chưa nhiều.
Hợp tác xã Nông nghiệp Thương mại Dịch vụ hữu cơ Hoàng Nguyên (HTX) tại xã Thuận Hà, huyện Đăk Song, tỉnh Đắk Nông là HTX đi tiên phong trong việc hướng đến sản xuất tiêu sạch, tạo ra chuỗi sản phẩm tiêu hữu cơ (Organic) có truy xuất nguồn gốc nhằm giúp đầu ra hiệu quả và ổn định hơn trong bối cảnh ngành hồ tiêu Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn.
Hợp tác xã Nông nghiệp Thương mại Dịch vụ hữu cơ Hoàng Nguyên được thành lập vào tháng 5/2018, với 35 thành viên hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ (không dùng phân, thuốc hóa học), vùng nguyên liệu của HTX Hoàng Nguyên hiện nay vào khoảng 200 ha.
Mục tiêu của HTX đặt ra là hướng tới sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững, hữu cơ, bảo đảm an toàn cho người sản xuất và tạo ra sản phẩm an toàn với người tiêu dùng, từng bước tạo ra sản phẩm đạt các tiêu chuẩn quốc tế để kết nối đầu ra trong nước và xuất khẩu.
Để thực hiện mục tiêu này, HTX đã thành lập bộ phận hướng dẫn kỹ thuật và ban kiểm soát môi trường để hướng dẫn các hộ thành viên sản xuất đúng quy trình. Đồng thời, để thay đổi lối canh tác truyền thống, HTX đã thường xuyên vận động, tuyên truyền thành viên thay đổi phương thức sản xuất, sử dụng các sản phẩm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thân thiện với môi trường.
HTX tổ chức họp hàng tháng với mục đích để các thành viên chia sẻ, thăm vườn cũng như kiểm tra vườn định kỳ. Yêu cầu đặt ra là mỗi hộ thành viên trồng tiêu phải sử dụng trụ sống, bón 100% phân chuồng ủ nấm Trichoderma cho hoai mục; ngoài ra các thành viên còn tự ủ phân cá để bón. Hàng năm, các thành viên phải rải vôi bột 2 lần trên bề mặt vườn cây để chống nấm xâm nhập, hạn chế mầm bệnh.
Hiệu quả của việc thay đổi quy trình chăm sóc, bón phân cho cây là đất trồng tiêu được cải tạo, tơi xốp hơn, tăng khả năng giữ nước và thoát nước. Canh tác theo hướng hữu cơ còn giúp tăng các chủng loại vi sinh vật có ích trong đất, nâng cao sức sống của rễ cây, hạn chế mầm bệnh gây hại có trong đất.
Nhờ việc tuân thủ nghiệm ngặt quy trình từ sản xuất cho đến thu hoạch, chế biến mà sản phẩm tiêu của HTX Nông nghiệp Thương mại Dịch vụ hữu cơ Hoàng Nguyên trải qua test mẫu với 804 chất khác nhau đều đạt kết quả tốt và hiện nay đã được cấp chứng nhận Organic. Do đó, thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp hợp tác, liên kết thu mua sản phẩm tiêu Organic của HTX này, giá bán ra cũng gấp 2 - 3 lần so với giá thông thường.
Quá trình chăm sóc tiêu hữu cơ cũng có những công đoạn khiến các thành viên HTX vất vả và tốn chi phí hơn như khâu làm cỏ. Tính trung bình, tiền công cắt cỏ trên 1 ha sẽ cao hơn tiền sử dụng thuốc diệt cỏ 4 - 5 lần. Tuy nhiên, cách canh tác này lại rất thân thiện với môi trường; đồng thời, các loài sâu hại, nấm bệnh, rệp sáp ít tấn công, nên chi phí đầu tư giảm nhiều lần.
Khâu sau thu hoạch cũng được thành viên HTX quan tâm. Để tiêu bảo đảm chất lượng không bị lẫn tạp chất, các thành viên đã đầu tư xây dựng hệ thống nhà kính để làm sân phơi hồ tiêu với diện tích 100 - 800 m2. Ngoài việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình từ sản xuất cho đến thu hoạch, chế biến, HTX còn mang sản phẩm tiêu đi chứng nhận tiêu chuẩn organic.
Không chỉ dừng lại ở sản xuất hồ tiêu hữu cơ, hiện nay HTX đang xây dựng kế hoạch đầu tư và sản xuất cây ăn trái thế mạnh của vùng như bơ, sầu riêng,… để đáp ứng nhu cầu thị trường. Mục tiêu được HTX đặt ra là đưa tới người tiêu dùng sản phẩm tốt nhất, nguồn gốc rõ ràng, tạo ra chuỗi giá trị, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
