Theo tính toán của Bộ GTVT, tổng nhu cầu vật liệu của 10 dự án thành phần từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa khoảng 17,1 triệu m3 đá; khoảng 8,95 triệu m3 cát và khoảng 45,3 triệu m3 đất đắp.
Theo hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu của tư vấn, có 102 mỏ đá với tổng trữ lượng hơn 189 triệu m3, dự kiến sử dụng đá tại 82 mỏ với trữ lượng hơn 152 triệu m3.
Đồng thời, trong 114 mỏ cát có khả năng đáp ứng, tổng trữ lượng 33,66 triệu m3, dự kiến sử dụng cát tại 104 mỏ có trữ lượng khoảng 32 triệu m3.
Về mỏ đất đắp, quá trình khảo sát có 109 mỏ đáp ứng yêu cầu, tổng trữ lượng gần 135 triệu m3, dự kiến sử dụng đất tại 90 mỏ với trữ lượng khoảng 113,8 triệu m3.
Bộ GTVT cho biết số lượng mỏ vật liệu nêu trên đều đáp ứng về trữ lượng, chất lượng để phục vụ dự án. Tuy nhiên, nếu xét về khả năng khai thác, cung ứng vật liệu theo giấy phép khai thác hiện nay thì các mỏ chưa đáp ứng theo tiến độ thi công của các dự án.
Cụ thể, về vật liệu đá thì so với tổng nhu cầu của các dự án với tổng công suất khai thác hiện nay (khoảng 6,4 triệu m3/năm); đồng thời, tính nhu cầu đá cho thời gian thi công 1,5 năm (thời điểm sử dụng nhiều nhất cho công tác móng, mặt đường), lượng đá còn thiếu khoảng 7,5 triệu m3.
Về vật liệu cát, so với tổng nhu cầu của các dự án (khoảng 8,95 triệu m3) với tổng công suất khai thác hiện nay (khoảng 1,76 triệu m3/năm) và tính nhu cầu cát cho thời gian thi công 1,5 năm (thời điểm sử dụng nhiều nhất cho công tác xử lý đất yếu), các mỏ đang khai thác còn thiếu khoảng 1,9 triệu m3.
Về vật liệu đất đắp, so với nhu cầu của dự án, lượng đất đắp còn thiếu khoảng 3 triệu m3. Hiện các mỏ sử dụng cho dự án đã được các địa phương quy hoạch 86/90 mỏ, đảm bảo nhu cầu vật liệu đắp (hiện còn 4 mỏ sử dụng tại dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn chưa được UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt quy hoạch).
Đề cập đến các khó khăn, vướng mắc liên quan đến nguồn vật liệu, theo Bộ GTVT, hiện nay, hầu hết các mỏ cát sử dụng cho dự án đều đã được các địa phương cấp phép và đang khai thác với công suất hạn chế, chưa đáp ứng tiến độ triển khai thi công (61 mỏ/80 mỏ).
Ngoài ra, các địa phương còn lúng túng trong việc triển khai thực hiện khai thác mỏ do vấn đề chính sách. Cụ thể, đối với các khu mỏ đất khai thác làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án thuộc các hạng mục của dự án được phê duyệt theo quy định sẽ thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Luật Đất đai. Các địa phương tổ chức thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định. Kinh phí được sử dụng từ nguồn kinh phí giải phóng mặt bằng của dự án.
Tuy nhiên, các địa phương băn khoăn việc các mỏ đất khai thác làm vật liệu xây dựng có thuộc hạng mục của dự án hay không. Theo khung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và dự án đầu tư được cấp thẩm quyền phê duyệt, kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không bao gồm chi phí để thực hiện thu hồi đất đối với các mỏ vật liệu.
