Hải Đăng
Mặc cho cảnh báo của cơ quan chức năng, App vay tiền vẫn tiếp tục có nạn nhân mắc bẫy
Với hình thức vay nhanh gọn và dễ dàng, rất nhiều người đã sập bẫy vay tiền online lâm vào cảnh nợ nần, tán gia bại sản mặc cho cơ quan chức năng liên tục phát đi cảnh báo
Thời gian gần đây, nhiều người dùng mạng xã hội liên tục bị bủa vây bởi những lời quảng cáo mời gọi vay tiền hấp dẫn qua app điện thoại. Mặc dù đã được cảnh báo nhưng hiện nay các app cho vay tiền vẫn phát triển rầm rộ, lộng hành.
Mặc cho các cơ quan chức năng cảnh báo và cũng đã để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng, thế nhưng tình trạng cho vay nặng lãi ẩn dưới vỏ bọc các app vay tiền online vẫn đang lộng hành và diễn biến ngày càng phức tạp.
Các website, ứng dụng cho vay trực tuyến rất sẵn trên internet. Ảnh:Kinh tế và Đô thị
Chị NTĐ ở TPHCM cho biết đã quá bế tắc, mất niềm tin vào cuộc sống sau khi trót vay qua app. Theo chị Đ. lúc đầu vay một app sau đó cứ đến kỳ hạn trả nợ là các app khác tự động xuất hiện mời gọi vay để trả nợ. Kết quả là số app chị vay lên đến hơn 20 cái. Chị Đ. bị cuốn theo vòng xoáy vay của app này trả cho app kia để rồi số tiền gốc vay ban đầu là 20 triệu đồng nay đã lên đến gần 2 tỉ đồng.
Chị Đ. nói: “Vì bị các đối tượng đòi nợ khủng bố nên giờ gia đình tan nát, mất hết bạn bè, người thân. Giờ chỉ muốn tự tử để được giải thoát nhưng suy cho cùng mình chết đi rồi thì những món nợ vẫn còn nguyên đó, bọn khủng bố đòi nợ vẫn tiếp tục làm phiền người thân vì thông tin đã bị chủ app cho vay thu thập trước đó.
Tôi cũng đã tìm mọi cách để thoát khỏi cảnh khổ này nhưng không thể. Thậm chí tôi đã tìm trên mạng về việc bán thận, bán gan, nói chung là bán được cái gì có thể bán để có tiền trả nợ. Nhưng mọi thứ lại không dễ dàng, giá như bán nội tạng dễ như vay qua app thì tốt...”.
Một trường hợp khác là chị NTN (Tiền Giang) đang làm việc trong khu công nghiệp ở Bình Dương phản ánh với chúng tôi với tâm lý lo sợ.
Chị N. cho biết cách đây khoảng ba tháng, do tình hình dịch khó khăn nên chị đã tải app về để vay tiền. “Chỉ cần vài thủ tục đơn giản, thực hiện nhanh chóng trên điện thoại và không cần đi gặp người vay nên tôi đã vay vài app.
Khi trả nợ trễ hạn, tôi liên tục bị các đối tượng đòi nợ dọa nạt người thân, gia đình. Ngoài ra, họ đăng thông tin trên mạng xã hội Facebook nói tôi lừa đảo. Điều tôi lo sợ là mẹ già ở quê sẽ bị các đối tượng xã hội đen tìm về làm phiền thì tôi rất ân hận” - chị N. bày tỏ.
Tuy nhiên, điều đáng nói là khi chúng tôi đặt ra câu hỏi cho những nạn nhân về việc hình thức vay qua app này đã được các cơ quan báo chí phản ánh cảnh báo nhiều lần, hầu hết các nạn nhân đều trả lời là chưa từng biết.
“Tôi làm trong khu công nghiệp xong rồi về nhà nên không biết thực trạng đang như vậy. Khi dính vào rồi, tìm hiểu mới thấy thông tin trên mạng thì đã muộn rồi” - chị N. nói.
Trung tá, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Thùy - Trưởng bộ môn luật hình sự, Học viện An ninh Nhân dân cho biết, tín dụng đen không phải là một vấn đề mới ở nước ta, tuy nhiên một vài năm gần đây các app cho vay tiền với nguồn gốc từ Trung Quốc đã tràn vào Việt Nam gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nhiều người trở thành nạn nhân của các app vay tiền online, hậu quả để lại rất nặng nề, không chỉ ảnh hưởng đến tài chính của người đi vay, mà còn có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của họ, ảnh hưởng đến đời sống cá nhân, gia đình và người thân.
Bên cạnh những hậu quả gây ra cho người vay tiền, hình thức vay online biến tướng thành cho vay nặng lãi còn gây ảnh hưởng tới tình hình an ninh, trật tự. Đặc biệt khi các cơ quan chức năng đang triển khai những kế hoạch trấn áp tội phạm có tổ chức, trong đó có tội phạm cho vay nặng lãi.
Thủ đoạn của các app vay tiền online đó là cho vay với số tiền nhỏ, giao động từ 1 – 10 triệu đồng, đưa ra những hình thức rất hấp dẫn, đơn giản về thủ tục nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, số tiền mà người vay phải trả có khi lên tới cả vài chục triệu đồng.
Theo Trung tá Thùy, việc vay tiền quá dễ dàng sẽ đi kèm với rủi ro cao. Các đối tượng biết rõ những quy định của pháp luật về mức lãi suất tối đa khi cho vay. Chính vì vậy, khi giao dịch sẽ không thể hiện mức lãi suất trên hợp đồng mà thay vào đó, người vay sẽ phải chịu một loạt các chi phí khác như phí bảo trì, phí duy trì tài khoản, …
Khi người vay tiền đến hạn mà không trả được nợ, các đối tượng sẽ liên tục gọi điện thoại đe dọa, khủng bố tinh thần người vay, gây nguy hiểm đến tính mạng và thậm chí cả người thân, bạn bè của họ.
“Đặc biệt, mục đích các đối tượng gây áp lực đe dọa người vay không chỉ đơn giản là bởi các khoản nợ, các khoản lãi suất mà ngay sau đó sẽ là những cuộc gọi mời chào từ những app cho vay khác khiến người đi vay mắc bẫy, vay app này để trả nợ app kia dẫn tới tình trạng mức lãi suất ở cấp số nhân khiến họ không còn đủ khả năng trả nợ” – bà Nguyễn Thị Thanh Thùy phân tích.
Mặc dù đã được các cơ quan chức năng cảnh báo và cũng đã để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng, thế nhưng tình trạng cho vay nặng lãi ẩn dưới vỏ bọc các app vay tiền online vẫn đang lộng hành và diễn biến ngày càng phức tạp. Theo Bà Thùy, nguyên nhân của thực trạng này là do sự phát triển của công nghệ thông tin, việc tạo lập một app cho vay tiền vô cùng dễ dàng mà chưa có sự quản lý chặt chẽ; Cùng với đó là quy luật cung – cầu của thị trường.
“Khi các thủ tục cho vay tại ngân hàng, tổ chức tín dụng vẫn còn phức tạp thì người dân với nhu cầu vay vốn cao, đôi khi chỉ là một số tiền nhỏ sẽ tìm đến những app cho vay với thủ tục nhanh gọn. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền mặc dù đã có nhưng chưa sâu, rộng, đặc biệt tại các vùng nông thôn, miền núi.” Điều này khiến cho không ít người dân vì thiếu hiểu biết mà đã tin theo. Cuối cùng phải chịu cảnh nợ chồng nợ”- bà Thùy cho hay.
Theo pháp luật Việt Nam, lãi suất tối đa được quy định là 20%/năm, căn cứ theo điều 201 BLHS năm 2015. Người nào cho vay với lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất theo quy định thì có thể bị xem xét xử lý về tội cho vay nặng lãi. Vậy nhưng hiện nay trong các giao dịch giữa người vay với các app cho vay, hợp đồng giao dịch thường không đề cập đến mức lãi suất, các đối tượng sẽ dựa vào các loại phí dịch vụ để lấy tiền của người vay, đây chính là kẽ hở để các đối tượng lợi dụng, lách luật.
Ông Phạm Nhất Anh Pha, chuyên gia tín dụng, nhận định vay qua app bản chất là cho vay tín chấp, người đi vay không cần có tài sản đảm bảo và người cho vay dựa vào uy tín của người đi vay về thu nhập và khả năng trả nợ để cho vay. Các giao dịch được thực hiện trực tuyến, thông qua các trang web hoặc các ứng dụng được cài đặt trên điện thoại thông minh.
“Thủ đoạn vay qua app không có gì mới, vẫn là tạo sự thuận tiện tối đa cho người đi vay lúc ban đầu, tính lãi cắt cổ và hình thức đòi nợ giống như kiểu xã hội đen.
Dấu hiệu rõ nhất hiện nay khiến người vay có thể gặp rủi ro khi vay qua app là những quảng cáo như vay tiền tiện lợi, thủ tục nhanh gọn, không cần chứng minh thu nhập.
Trong khi các cơ quan chức năng đang tích cực hoàn thiện cơ sở pháp lý để kiểm soát tốt hơn hình thức cho vay này thì mỗi cá nhân cần tỉnh táo trước khi quyết định vay qua app. Người đang túng thiếu không nên nhắm mắt làm liều để rồi sau khi dính vào lại đi kêu cứu các cơ quan chức năng trong khi các đối tượng thực hiện với thủ đoạn rất tinh vi, gây khó khăn trong xác minh, điều tra” - ông Pha bình luận.