An Khê
SJC, Doji, Bảo Tín Minh Châu và TPBank bị phạt: Cuộc đua “thông tin mập mờ”?
Loạt quyết định xử phạt SJC, Doji, Bảo Tín Minh Châu và TPBank cho thấy cơ quan quản lý đang mạnh tay chấn chỉnh hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Nhưng câu hỏi đặt ra là: doanh nghiệp có thật sự thay đổi chiến lược truyền thông – marketing hay chỉ đối phó để tránh phạt?
Tháng 8/2025, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (UBCTQG) liên tiếp ban hành bốn quyết định xử phạt hành chính đối với ba “ông lớn” ngành vàng miếng – Công ty TNHH MTV Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC), Công ty Cổ phần Tập đoàn Vàng bạc Đá quý Doji, Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu – cùng Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank).
Điểm chung của cả bốn vụ việc: mức phạt đều 200 triệu đồng và cùng một hành vi vi phạm – đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về sản phẩm hoặc doanh nghiệp nhằm thu hút khách hàng từ đối thủ, vi phạm điểm a khoản 5 Điều 45 Luật Cạnh tranh. Ngoài tiền phạt, các doanh nghiệp đều bị buộc phải cải chính công khai thông tin trên website chính thức.
UBCTQG cho biết các bên vi phạm đã tích cực phối hợp trong quá trình điều tra, cung cấp đầy đủ tài liệu, chủ động triển khai biện pháp khắc phục, nên được xem xét tình tiết giảm nhẹ.
Đáng chú ý, ba thương hiệu vàng miếng lớn nhất thị trường – SJC, Doji và Bảo Tín Minh Châu – cùng bị xử phạt gần như cùng thời điểm. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu đây chỉ là những “sai sót cá biệt”, hay đang tồn tại một xu hướng truyền thông mập mờ để chiếm thị phần trong bối cảnh thị trường vàng liên tục biến động?
Trong ngành vàng, thông tin về hàm lượng, chất lượng, xuất xứ sản phẩm có ý nghĩa quyết định đến niềm tin của khách hàng. Nếu doanh nghiệp sử dụng thông tin gây nhầm lẫn – dù là vô ý hay hữu ý – sẽ tác động trực tiếp đến quyết định mua sắm, ảnh hưởng đến sự công bằng của thị trường.
Đối với TPBank, việc một ngân hàng thương mại bị xử phạt về hành vi này cũng cho thấy cuộc đua giành khách hàng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng đang trở nên gay gắt, thậm chí đẩy một số nhà băng vào “vùng xám” về chuẩn mực thông tin.
Mức phạt 200 triệu đồng có thể là đáng kể với doanh nghiệp nhỏ, nhưng với các tập đoàn lớn, đây khó có thể coi là rào cản đủ mạnh. Doanh thu từ các chiến dịch marketing gây nhầm lẫn – nếu thành công – có thể lớn hơn nhiều so với số tiền phạt phải bỏ ra.
Vì vậy, câu hỏi phản biện đặt ra là: liệu chế tài hiện hành có đủ sức ngăn chặn hành vi tái phạm? Hay các doanh nghiệp sẽ coi đây là một “chi phí kinh doanh”, tiếp tục tận dụng chiến lược thông tin mập mờ để dẫn dắt người tiêu dùng?
Một số chuyên gia đề xuất UBCTQG cần xem xét áp dụng mức phạt dựa trên tỷ lệ doanh thu hoặc lợi nhuận liên quan đến hành vi vi phạm – tương tự thông lệ quốc tế – nhằm tạo tác động răn đe thực chất. Đồng thời, cơ quan quản lý có thể yêu cầu doanh nghiệp triển khai chương trình truyền thông minh bạch, giải thích rõ cho người tiêu dùng thay vì chỉ đăng một thông báo cải chính “cho có”.
Cạnh tranh lành mạnh không chỉ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn giúp thị trường vận hành minh bạch, tạo sân chơi công bằng giữa các doanh nghiệp. Việc UBCTQG xử lý đồng loạt bốn trường hợp cho thấy quyết tâm siết chặt kỷ cương, nhưng hiệu quả cuối cùng phụ thuộc vào cách doanh nghiệp điều chỉnh hành vi.
Nếu các doanh nghiệp chỉ coi đây là biện pháp đối phó ngắn hạn, thị trường sẽ tiếp tục tồn tại những chiến dịch marketing “mập mờ”. Nhưng nếu coi đây là cơ hội rà soát, cải thiện tiêu chuẩn truyền thông, minh bạch thông tin sản phẩm và dịch vụ, thì quyết định xử phạt sẽ trở thành cú hích tích cực cho cả ngành.
Loạt quyết định xử phạt vừa qua là lời nhắc nhở rõ ràng: truyền thông thiếu minh bạch không còn là “vùng an toàn”. Song, để thị trường thực sự trong sạch, cần cả chế tài đủ mạnh và ý thức tự điều chỉnh từ doanh nghiệp. Đây chính là yếu tố then chốt để xây dựng một môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.