Tình huống bất ngờ trên xảy ra trong phiên tòa dân sự phúc thẩm ngày 8.9 tại TAND tỉnh Đồng Nai khiến nhiều người dự khán đau xót.
Theo đó, cụ ông Trần Hữu Sỹ (79 tuổi, ngụ xã Mã Đà, Huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai), là nguyên đơn, đã đội đơn quỳ gối giữa tòa xin được xử án.
Vụ việc diễn ra tại phiên tòa phúc thẩm "Tranh chấp hợp đồng nhận thuê khoán hồ vườn ươm" giữa ông Sỹ với Khu bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (bị đơn) vào sáng 8 .9.
Hình ảnh cụ ông đội đơn quỳ gối tại tòa
Theo giờ ghi trong giấy triệu tập, ông Sỹ đến tòa lúc 8 giờ. Tuy nhiên, ông ngồi đợi đến gần 10 giờ, phiên tòa vẫn chưa được mở. Lúc này ông được thông báo của thư ký là hoãn phiên tòa, với lý do là kiểm sát viên…bận ngồi một phiên xét xử khác.
Bức xúc vì tòa phúc thẩm hoãn quá nhiều lần, kéo dài quá lâu, ông Sỹ đã viết ngay một lá đơn khiếu nại ngay tại tòa bằng chữ viết tay, gửi trực tiếp cho Chánh án TAND tỉnh Đồng Nai.
Có thể vì vậy, đến 10 giờ 30, phiên tòa tiếp tục được mở. Lúc này bất ngờ ông Sỹ tiếp tục đội đơn, quỳ xuống giữa tòa, xin được xét xử để kết thúc vụ kiện.
Tuy nhiên, một lần nữa, thẩm phán, chủ tọa phiên tòa tiếp tục đọc quyết định hoãn phiên tòa. Lý do là "bị đơn có đến tòa nhưng bị rối loạn tiêu hóa, không đủ sức khỏe nên đã nộp đơn xin hoãn xét xử".
Cùng với đó là thông báo của thẩm phán, phiên tòa sẽ được mở lại vào 8 giờ ngày 25.9.
Như vậy là dù đã đội đơn quỳ trước tòa, phiên xử vẫn phải dời lại và chưa biết lúc nào kết thúc.
Theo hồ sơ vụ án, năm 1992 ông Sỹ ký hợp đồng thuê diện tích hồ rộng 27 ha của Trung tâm du lịch để thả cá với thời hạn 20 năm (5 triệu đồng/năm). Đến tháng 5.1995, Trung tâm du lịch giải thể, chuyển cho Lâm trường Mã Đà (thuộc Sở NN-PTNT tỉnh Đồng Nai) trực tiếp quản lý hồ và ký lại hợp đồng với ông Sỹ. Thời hạn và giá thuê cũng như hợp đồng cũ, nhưng có thêm nội dung: định kỳ 5 năm 2 bên phải ngồi lại để xem xét sự thay đổi, điều chỉnh vì lợi ích chung.
“Đến năm 1998, Lâm trường Mã Đà yêu cầu tôi thu hoạch cá, thanh lý hợp đồng. Dù tôi không chấp nhận nhưng vào tháng 6.2000, Lâm trường Mã Đà tự ý đơn phương thanh lý hợp đồng, cho một đơn vị khác thuê lại hồ này với giá 75 triệu đồng/năm. Vì vậy, tôi làm đơn khởi kiện Lâm trường Mã Đà, yêu cầu bồi thường kinh phí bỏ ra để cải tạo hồ và thả cá là 1,273 tỉ đồng (khi ra tòa ông Sỹ đòi tăng lên thành 1,475 tỉ đồng - PV) cộng thêm lãi suất 5%/năm, tính từ năm 1994”, ông Sỹ trình bày.
Tại phiên tòa sơ thẩm (lần 1) diễn ra ngày 29.8.2003, TAND H.Vĩnh Cửu tuyên buộc Lâm trường Mã Đà bồi thường ông Sỹ 906 triệu đồng (tính luôn cả lãi suất). Tại phiên tòa phúc thẩm vào ngày 8.6.2004, TAND tỉnh Đồng Nai hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để xét xử lại vì tư cách tham gia tố tụng của bị đơn đã thay đổi (Lâm trường Mã Đà được chuyển thành Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu). Ngày 18.9.2006, TAND H.Vĩnh Cửu xét xử lại sơ thẩm (lần 2) và buộc bị đơn bồi thường cho ông Sỹ 630 triệu đồng, không tính lãi suất (nguyên đơn yêu cầu bồi thường 1,373 tỉ đồng cộng với lãi suất 5%/năm, tính từ 1994). Ngày 20.9.2007, TAND tỉnh Đồng Nai xét xử phúc thẩm, bác đơn kháng cáo và tuyên y án sơ thẩm.
Ông Sỹ trao đổi về vụ việc tại vùng hồ nuôi thủy sản
Vào ngày 17.10.2010, TAND tối cao có quyết định hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao TAND H.Vĩnh Cửu xét xử lại. Theo nhận định giám đốc thẩm của TAND tối cao, để đầu tư nuôi trồng thủy sản rộng 27 ha với thời hạn 20 năm thì ông Sỹ phải bỏ tiền bạc, công sức đầu tư là có cơ sở chấp nhận. Tuy không có giấy tờ chứng minh nhưng căn cứ vào bảng dự toán của Công ty tư vấn xây dựng nhà Đồng Nai cung cấp, gồm chi phí đắp đập và bơm nước ra khỏi lòng hồ theo giá năm 2006 là gần 600 triệu đồng; khảo sát, thiết kế, lập dự toán gần 60 triệu đồng. Ngoài ra, ông Sỹ khai còn chi phí dọn chà, gốc cây, lấp hố bom, san phẳng lòng hồ là 275 triệu đồng; thả 3 triệu con cá chép và 650 kg cá thịt các loại; cộng thêm các khoản phí khác như làm lán trại, đường ống nước, thức ăn cho cá... Các khoản này chưa được cấp sơ thẩm, phúc thẩm xem xét là chưa đảm bảo quyền lợi cho ông Sỹ.
Thế nhưng, phải mất đến 9 năm, ngày 3.10.2019 TAND H.Vĩnh Cửu mới đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm (lần 3) và tuyên buộc Khu bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai (trước đó là Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu - PV) phải bồi thường ông Sỹ 1,231 tỉ đồng chi phí cải tạo mặt hồ, không tính lãi suất. Sau đó, ông Sỹ kháng cáo vì đến thời điểm này mức bồi thường ông đưa ra đến hơn 81 tỉ đồng, trong đó tính mức lãi tăng lên 9%/năm từ năm 2000 (thời điểm quyền lợi ông Sỹ bị xâm phạm) đến khi tòa xử án và bản án có hiệu lực thi hành.
Theo luật sư Trần Đình Dũng (Đoàn luật sư TP.HCM) đây là vụ án dân sự có quan hệ tranh chấp không quá phức tạp, nhưng tòa kéo dài việc giải quyết gây ra nhiều khổ ải, bức xúc cho người đi kiện.
“Bộ luật Tố tụng dân sự qua các thời kỳ đều quy định thời gian giải quyết đối với trường hợp phức tạp chỉ 9 tháng cho cả 2 cấp tòa sơ và phúc thẩm. Đặc biệt, vào năm 2010, TAND tối cao có quyết định giám đốc, nêu khá rõ về đường lối giải quyết, tính toán chi phí đầu tư để hoàn lại cho nguyên đơn, nhưng mất đến 10 năm qua mà các cấp tòa ở Đồng Nai vẫn chưa giải quyết dứt điểm vụ kiện theo hướng dẫn này thì thật khó hiểu”, luật sư Dũng nói.
