Ngay từ năm 2013, khi cá tầm còn được coi là món ăn đắt tiền, là đặc sản thì thị trường từng chứng kiến phen lấn sân ồ ạt đến từ cá tầm Trung Quốc.
Thời điểm đó, cá tầm TQ thuần túy nhập lậu, mỗi năm cả nghìn tấn, giá bán từ 140.000 - 150.000 đồng/kg, đã khiến ngành công nghiệp cá tầm non trẻ tại Việt Nam chao đảo. Giá cá nội địa lập tức được điều chỉnh nhưng vẫn không thể xuống dưới mức 190.000 - 200.000 đồng/kg. Vì thấp hơn nữa, doanh nghiệp nuôi sẽ lỗ nặng.
Suốt từ đó cho đến năm 2014 khi cá tầm Trung Quốc chính thức được nhập vào Việt Nam, rồi đến tận ngày hôm nay,“cuộc chiến” giữa con cá tầm được nuôi tại Việt Nam và cá tầm Trung Quốc chưa bao giờ yên ả.
Đại dịch COVID-19 kéo nhu cầu sử dụng cá tầm của người Việt xuống thấp. Không chỉ vậy, cá tầm Việt còn đứng trước nguy cơ “vỡ trận” vì cá tầm giá rẻ từ Trung Quốc ồ ạt đổ bộ. Từ đường hàng không cho đến đường tiểu ngạch, cá tầm Trung Quốc sau khi vào Việt Nam đã được “tẩy” nguồn gốc, trà trộn với cá tầm Việt Nam khiến người tiêu dùng không thể nào phân biệt.
Theo Lao Động, mới đây chi cục Hải quan Cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đã phát hiện và bắt giữ lô hàng 4.000kg cá tầm Trung Quốc trị giá 413.947.200 đồng nhập về Việt Nam. Dù hình thức là nhập chính ngạch, tuy nhiên doanh nghiệp đã “biến tấu” không khác gì buôn lậu khiến cơ quan chức năng xử phạt DN nhập cá tầm 140 triệu đồng.
Trong khi đó, thì những người nuôi cá tầm ở Việt Nam đang phải chật vật để tìm đầu ra, lại phải cạnh tranh với cá tầm nhập lậu kiểu này thì thực sự rất khó để tồn tại.
Nhưng một vấn đề quan trọng hơn là với người tiêu dùng, khi cá tầm Trung Quốc sau khi nhập lậu vào Việt Nam đã được “tẩy” nguồn gốc, trà trộn với cá tầm Việt Nam khiến người tiêu dùng không thể nào phân biệt nổi. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm Trung Quốc mua với giá 103.486 đồng/kg. Sau đó vận chuyển về bán cho các tiểu thương ở miền Bắc với giá 115.000 – 120.000 đồng/kg còn trong thị trường miền Nam sẽ bán với giá 130.000 – 140.000 đồng/kg do phải thêm phí vận chuyển.
Kể từ năm 2018 đến nay, trước sự đe dọa từ cá tầm TQ giá rẻ, chất lượng thấp, hàng loạt hồ nuôi cá tại Lâm Đồng, Kon Tum, Lào Cai, Cao Bằng, Yên Bái... buộc phải để hoang phế, nước đọng cạn đáy. Một số trang trại phải chuyển đổi mô hình.
Nông dân và người nuôi cá lao đao. sau khi việc buôn lậu, vận chuyển cá tầm Trung Quốc qua đường tiểu ngạch phần nào bị siết chặt, nhiều doanh nghiệp trong nước đã chuyển đổi hình thức bằng việc nhập khẩu chính ngạch cá tầm Trung Quốc với nhiều ưu đãi về thuế, thủ tục thông quan.
Ngày 15.12, Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh Lâm Đồng đã có công văn số 12/VB-HHPTCNLLĐ gửi tới Bộ NNPTNT kiến nghị phối hợp giám sát chặt chẽ việc nhập khẩu cá tầm Trung Quốc. Trong công văn gửi đi, đơn vị này cho biết, việc cá tầm từ Trung Quốc ào ạt vào Việt Nam với giá thấp, dẫn đến cá tầm nuôi tại các trang trại Việt Nam không tiêu thụ được. Mang lại muôn vàn khó khăn cho doanh nghiệp và người nông dân nuôi cá.
Văn bản cũng cho biết, cá tầm Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam mặc dù có giá thành rẻ nhưng chất lượng kém, thịt nhão, không thơm ngon như cá tầm nuôi tại Việt Nam và quan sát hình dạng bên ngoài khác nhiều so với các loài cá tầm đang nuôi tại Việt nam.
